İHRACAT DESTEKLERİNİN AMACI NEDİR?

Eskiden Ekonomi Bakanlığı çatısı altında verilen, güncel halinde Ticaret Bakanlığı tarafından uygulanan İhracat Destekleri, firmaların ihracat yapabilme kapasitelerini, ihracattaki ilk adımlarını atabilme anlamında ihracat ve yurt içi satış odaklı faaliyetlerinin desteklenmesidir. Ticaret bakanlığının sağladığı, firmaların yurt dışında kendilerini rakiplerine karşı avantaj sağlayabilecek seviyeye getirmelerini amaçlayan bu faaliyetlerin içerisinde, yurt dışında yapacakları müşteri görüşmelerinin destekleri, markalarını yaygınlaştırmak için alabilecekleri aksiyonları, pazara girişte avantaj sağlayacak zorunlu olan belgelendirme giderleri, yurt dışında açacakları ofis, showroom destekleri, fuar katılım destekleri bulunmaktadır.

Kimler Faydalanabiliyor?

1- Şahıs şirketi olmayan; en az ltd. veya ltd. üzeri üzeri firmalara destek veriliyor.

2- Başvuran veya başvurmayı düşünen her firmanın İhracatçı Birliğine üye olması gerekiyor çünkü bu destekler Ticaret Bakanlığı çatısı altında İhracatçı Birlikleri tarafından yürütülmektedir.

Katılım sağlayan firmaların zorunlu olarak ihracat yapma şartı bulunmamaktadır. Bu demek oluyor ki; firmanın geçmişte 1 Milyon dolarlık veya 100 Milyon dolarlık ihracat yapmasına gerek yok. “Yeni ihracat yapacağım, yeni başlayacağım” diyen ama bundan önce örneğin, firmalar “yurt dışına müşteri ziyareti yapmam lazım, yurt dışında belli ülkelerde pazarlama faaliyetlerinde bulunmam gerekiyor” dediklerinde ihracat yapmamalarına rağmen İhracat Birliğine üye oldukları takdirde başvuru yapabilirler. Firmalar bu sayede ihracata yönelik pazar paylarını, marka bilinirliklerini artırmaya yönelik pazarlama faaliyetlerini yapıp Ticaret Bakanlığından destek alabilirler.

MAL İHRACATI YAPAN FİRMALARA YÖNELİK İHRACAT DESTEKLERİ NELERDİR?

Bazı ihracat destekleri bakanlık tarafından, “Üretip Satanlar” ve “Direk Satanlar” olarak iki ayrı başlığa veriliyor. Üretip satanlar, kendi üretimlerini kendi fabrikalarından çıkaranlar olarak değerlendirilir ve destek alabilirler ya da mason olarak kendi markalarını dışarıda ürettirip (başka firmada) yine üretici statüsünde oldukları için kendi markalarını sattıklarından ötürü destek alabilirler. Ticari olarak mal-ürün satan firmalar üretimi olmadığından ötürü ticari firma olarak değerlendirilir fakat bu firmalarda ürün çıkardığı için destek alabilirler. Ancak burada şöyle bir şart var; firmaların türk markası, türk malı olan bir ürünü yurt dışında satması lazım ve en önemlisi yerli üretim olması gerekiyor. Yani yurt dışından alınan bir ürün yine yurtdışına satılırsa firma destek alamaz. Buna ek olarak, mal ihracatı ve ticari oranlar değişmektedir. Mal ihracatı olan firmalar kar olarak daha fazla desteklerden faydalanabiliyor.

Mal ihracatı yapan firmaların alacağı destekler nelerdir?

Yurt dışı firma ziyaretleri,
Pazarlama ve satışa yönelik müşteri ziyareti yapıldığı sırada yapılan otel, uçak, araç kiralama vb. harcamalar,
Müşterilerden ya da ülke mevzuatlarında zorunlu koşulan belgelerin giderleri,
Fuar destekleri. Bakanlığın desteklediği her yıl güncellenen fuar listesi bulunmaktadır. Performansı yüksek olan fuarlar listelere alınmakta, düşük olanlar listeden çıkarılmakta. Firmalar bu listeleri takip ederek alacakları desteklerden ötürü bu maddi zorunluluğu atlatmış olurlar. bu destekleri Türk, yerli üretim olan ürünlerin satılması şartı ile alabilirler.
Ülkelerde yapılacak reklam, tanıtım, pazarlama faaliyet alanlarında neredeyse her şey desteklenir-katalog, broşür, sosyal medya reklamları, tv-radyo-gazete, billboard reklamları vb. Ancak burada yurt içi marka tescil zorunluluğu var. Yurt dışında da en azından reklam tanıtım yapılacak ülkede pazarlama yapabilmesi adına firmanın marka tescil belgesi başvurusu yapması gerekiyor.
Pazara girmek için ve pazar analizi ile ilgili donanım kazanmak için danışmanlık giderleri desteklenir.

HİZMET İHRACATI YAPAN FİRMALARA YÖNELİK İHRACAT DESTEKLERİ NELERDİR?

Hizmet ihracatı yapan firmalar için, ticari olarak bir ürün satmayan ama son yıllarda önemi artan yazılım, sağlık, eğitim, sinema sektörü gibi, ayrıca devletin açmış olduğu destek başlığı var. Destekler kapsamında farklı bir kırılım olmakla birlikte, yine benzer konularda farklı destekler alınabiliyor. Bu destekler ana çatı olarak döviz kazandırıcı destekler olarak geçmekte. Burada hizmet sektöründe yer alan yatırım-uygulama geliştiren sağlık sektörü, turizm yapan firmalar, bunun dışında film şirketleri ve eğitim kurumları yurt dışına yönelik faaliyetleri olduğunda yine benzer konularda Ticaret Bakanlığı tarafından hepsi ayrı ayrı sektörlerine göre belli oranda destek almaktadırlar.

PANDEMİ DÖNEMİNİN ÖNEMLİ DESTEK KALEMLERİNDEN BİRİ E-İHRACATA YÖNELİK DEVLET TEŞVİKLERİ NELERDİR?

E-İhracat, pandemi dönemi ile daha da bilinirlik kazanan bir sektör olması ile birlikte, devlet teşvikleri sağlanan bir sektördür. Bazı konulara ilişkin destekler pandemiden önce de vardı ama pandemiden sonra Ticaret Bakanlığı tarafından destek oranları daha da yükseltildi. Örneğin, e- ticaret sitelerine üyelik desteği var. Bu destek önceden de vardı fakat şu an verilen destek oranını daha da yüksek. Bunun dışında e-fuarlar geldi, yani online olarak düzenlenen fuarlara katılım gerçekleştiğinde (bakanlığın yayınladığı listelerde yer alması şartıyla) destek veriliyor. Bunun dışında sanal ticaret heyeti desteği var. Bakanlık tarafından işbirliği kuruluşlarınca düzenlenen bir destektir. Burada işletmelere baktığımızda, işletmeler kapsamında sanal fuarlara destek verilmekte ve e-ticaret sitelerine üyelik destek oranı ve tutarı biraz daha artırılarak devam etmektedir.

ÖNÜMÜZDEKİ DÖNEMDE FİRMALARIN TÜM DESTEK BAŞVURULARININ GERÇEKLEŞECEĞİ DYS (DESTEK YÖNETİM SİSTEMİ) İLE FİRMALAR SÜREÇLERİNİ NASIL İLERLETMELİDİR?

1 Ekim 2020 tarihine kadar firmalar eski usulde başvurularını devam ettirebilirler fakat 1 Ekim 2020 tarihinden itibaren DYS sistemi devreye girmiş olacaktır. Destek yönetim sistemi için firmada imza yetkilisi belirlenerek sisteme giriş yapılmalı. DYS, başvuruların tek sistem üzerinden yapılmasını sağlayan bir sistemdir. Yaklaşık bir yıldır aslında bu sistem hayatta ancak firmaların bir anda geçişi sağlanamadığından ötürü sisteme tam bir geçiş sağlanamadı. Bu süre içerisinde bazı firmalar bu sistemi kullandı bazıları kullanmayıp eski usul başvurularını tamamladı fakat 1 Ekim 2020 tarihi itibari ile sisteme zorunlu geçiş yapılması gerekiyor. Destek yönetim sistemini incelediğimizde arayüz olarak çok kolaylıkları bulunmaktadır. Firmalar başvuru formları ile uğraşmak yerine sistem üzerinden kalem kalem bilgileri girerek başvuru yapabiliyorlar hatta başvurularının takibini de sağlayabiliyorlar. Daha öncesinde firmalar keple başvuru yaptığında; mail ulaştı mı, kontrol edildi mi, ne durumda, ne zaman çıkar, eksik var mı gibi soruları sorup İhracatçı Birliğini haftada bir aramaktaydı. Sistem üzerinden bunlar görülebiliyor şu anda. DYS, firmaların “Hangi destekleri önceden almıştım, neler yapmışım” gibi geçmişe dayalı kayıtlarına ulaşmak istediklerinde girebilecekleri ve istedikleri bilgilere erişebilecekleri bir sistemdir. Bunun en büyük yararı, sisteme giren veya bu işle ilgilenen bir kişi şirketten ayrıldığında, yeni gelen kişi bu bilgilere sistem üzerinden kolayca erişebilecek ve herhangi bir işte aksaklık yaşanmayacak. Eskiden giden, kaybolan veya aksayan işler olabiliyordu fakat başvuruların DYS sistemi ile online ortama geçmesi avantaj oldu.

İŞLETMELER BU DESTEK KALEMLERİNDEN YARARLANMAK İÇİN NELER YAPMALI? HANGİ ADIMLARI İZLEMELİ?

Bakanlık, şahıs firmalarına destek vermediği için ilk önce firmalar bu desteklerden faydalanabilmesi adına ltd. şirketi ve üzeri olması gerekiyor. Daha sonra, firmalar burada destek alabilmek için ilk önce faaliyetlerini gözden geçirmeli ve bakanlığın mevzuatlarını incelemeliler çünkü her desteğin kendine özgü mevzuatı bulunmakta. Örneğin: firma fuara katılacak ise fuar desteğinin mevzuatını incelemeli. Katılacakları fuar belki bakanlığın listesinde yer almıyor bu yüzden firmalar bunları değerlendirip kontrol ederek kendilerine uygun olup olmadıklarını tespit etmeleri lazım. Sonrasında, Ticaret Bakanlığı tarafından, faaliyet sonrasında iletilen belgeler incelenilerek ödeme yapılarak destek sağlanıyor. Bu yüzden, firmalar ilk önce “gerekli belgeler nedir, neler isteniyor, uyulması gereken şartlar nelerdir?” gibi sorularının yanıtlarını araştırıp buna göre belge düzenlemeleri yapmalılar. Örneğin, firma yurt dışına müşteri ziyaretine gidiyor, müşteri ziyaretine giderken uçak biletleri, boarding kartları vb. belgeler istenir ve firma bu belgelerden herhangi birini saklamadı. Daha sonrasında, o aksiyonu gerçekleştirdiğine dair bir belge elinde bulundurmadığından destekten yararlanamayabiliyor. Bu yüzden gerekli belgeleri ve şartları iyi incelemek gerekiyor ve gerekli olan şartlar ne ise onun doğrultusunda takibi yapmak lazım.

Firma bütün şartlara uygun, her şeyi inceledi, gerekli prosedürleri öğrendiyse sonrasında İhracatçı Birliği şartını gerçekleştirmelidir. Firma mevcutta ihracat yapsada yapmasada İhracatçı Birliğine üye olması gerekiyor. Ancak bu üyelikten sonra destekleri alabiliyor. Ek olarak, İhracatçı Birliğinin cüzi rakamlarda üyelik bedelleri var, firmalar yıllık bu aidatları ödeyerek üyeliklerini gerçekleştirebilir ve desteklerinin önünü açabilirler. Sonrasında, firma başvuru formlarını güncel olarak doldurulması gerekiyor. 1 yıl önceki formu kullanarak destek başvurusu yapılmamalı, güncel form indirilmeli çünkü bakanlık güncellemeler yaparak formları değiştirebiliyor ve bunu haber vermiyor. Bu yüzden başvuru formlarını güncel olarak takip etmek lazım. Güncel olmayan bir form, firmanın desteği alamamasına sebep olabilir. Eğer eski form yollanırsa 2-3 ay sonra uyarı geliyor ve burada 2-3 aylık zaman kaybı yaşanmış oluyor.

İHRACAT DESTEKLERİ BAŞVURUSU SIRASINDA İŞLETMELERİN DİKKAT ETMESİ GEREKENLER NELERDİR?

Başvurular genelde maliyetler bittikten sonra 6 ay içerisinde yapılması lazım. Ancak yurt dışı müşteri ziyaretlerinde ve yurt dışı pazar araştırması sürecinde bu süre 3 aydır. 3 ay içerisinde başvuru yapılması gerekiyor eğer bu süreler 1 gün bile geçse bakanlık destek onayı vermiyor. Sonrasında başvurularda zorunlu istenen belgeler var; bankadan onaylı dekont, fatura aslı gibi. Firma bu belgelerde eksik evrak bıraktığında bakanlık başvurusunu direk reddedebiliyor. Firma, gerekli evraklar listesini kontrol ederek bu evrakları faaliyeti gerçekleştirmeden önce toparlamalı ve faaliyeti bittiğinde teslim etmeli çünkü belgelerde eksiklik olduğunda bakanlık direk red verebiliyor artık. Bunun dışında her firma “ben başvuru yaptım param hemen gelsin” diyor fakat süreç bu şekilde ilerlemiyor çünkü dosyanız başvuru yaptıktan sonra değerlendirilmeyi bekliyor. Daha sonrasında, eksik varsa eksik talebi bildiriliyor ve firmanın 1 ay içerisinde eksik belgeyi tamamlaması gerekiyor. Eksiklik tamamlandıktan sonra tekrar bir değerlendirmeye gidiliyor ve herhangi bir sıkıntı olmadığında bakanlığa sevk ediliyor oradan da herhangi bir sıkıntı yoksa hazineye sevk ediliyor ve daha sonrasında firmaya 6 ile 12 ay arasında destek ödemesi yapılıyor. Destek almak adına destek başvurusu yapanlar için bu süreler belki uzun olabilir, fakat bu faaliyetleri düzgün aralıklarla yapan firmalar için bu destekler peş peşe gelmeye başlıyor.

İHRACAT DESTEKLERİ KAPSAMINDA ALKAZE DANIŞMANLIK YAKLAŞIMI

Biz firma ile birlikte, ihracat destekleri ile ilgili hangi faaliyetlerinin bu kapsamda destek alabileceğini birlikte analiz ediyoruz. Belki firmanın destek alabileceğini düşünmediği konuları bile sunarak o destekleri almalarını sağlayabiliyoruz. Bu konular belirlendiğinde ve faaliyetler netleştiğinde “firmanın dikkat etmesi gereken hususlar nelerdir, faaliyeti gerçekleştirmeden önce neler yapması lazım” gibi yönlendirmeler yaparak herhangi bir soru işareti kalmayana dek çalışmamızı netleştiriyoruz. Akabinde firmaya gerekli prosedürü izlettirdikten, gerekli dokümanları belirtip topladıktan sonra başvuru dosyası hazırlıyoruz. Bu başvuru dosyasını da hazırladıktan sonra firma ile birlikte kendi DYS sisteminden giriş yaparak gönderiyoruz. Dosyamızı gönderdikten sonra süreçle ilgili ara ara İhracatçı Birliklerinden bilgi alarak -dosyamızın durumu hakkında- bu bilgileri firmalarla paylaşıyoruz. Başvurudan önceki süreçten başlayarak başvuru sonuçlanana, ödeme firmaya geçene kadarki bakanlık tarafındaki bütün prosedürü firma adına biz yapıyoruz ve firmalar sadece kendi faaliyetlerini gerçekleştirmekle meşgul oluyor (müşteri görüşmesi, fuar katılımı, tanıtım-pazarlama vs.). Danışmanlık, firmalar için önemli çünkü ihracat desteklerinin her bir destek konusu kendi içerisinde farklı mevzuatlara sahip olduğu için firma oturup kendi içerisinde bu destekleri detaylı bir şekilde teker teker inceleyemeyebilir, unutabilir fakat danışmanın işi bu olduğu, güncel konuları ve mevzuatı takip ettiği için firmanın destek kayıpları ortadan kaldırmış oluyor. Alkaze Danışmanlık olarak bu süreçte firmalarımızın kendi faaliyetleri dışında, odak noktalarını bozacak performanslarını düşürecek süreci biz üstlenerek bütün enerjilerini, faaliyetlerini gerçekleştirmeleri adına kendilerine saklamalarını sağlıyoruz.